از منظر مطالعات فرهنگی، نزاع ها و درگیری های معنایی در فرهنگ پوپولیستی نتیجه گفتگوی گروه های خارج از کنترل و فرهنگ های تعارض خود به خودی است. به این ترتیب آهنگ رپ ایرانی و فارسی بررسی شده است تا گفتمان ها و تضادهای موجود بین آنها مشخص شود. با به کارگیری تحلیل گفتمان لاکلا و موفه، تعداد 9 گفتمان در این موسیقی شناسایی و نشانه مرکزی، زمان ها و غیریت های هر کدام مشخص می شود. اگرچه گفتمان آهنگ رپ خفن در ایران یک گفتمان حاشیه ای محسوب می شود، اما در درون این گفتمان، برخی گفتمان های (کوچک) جریان اصلی و برخی دیگر حاشیه ای هستند. پس از ارائه گونه شناسی، به حوزه های تعارض بین گفتمان های شناسایی شده نیز توجه شد. نتایج تحلیل نشان داد که تضاد بین گفتمان های ایرانی-فارسی آهنگ رپ، تعارض آمیخته ای از جنس، طبقات، اخلاقی، سیاسی، مذهبی، سنتی/مدرن و غیره است.
بررسی آهنگ رپ فارسی در ایران
سبک رپ در یک نگاه کلی و بدون ورود به جزئیات فنی، چند ویژگی موسیقایی و کلامی دارد که در سال‌های اولیۀ پیدایش رپ بسیار آشکارتر بوده است:
ویژگیهای موسیقایی سبک رپ: پایبند‌نبودن به چارچوب‌های تعریف‌شده در موسیقی + انعطاف‌پذیری بیشتر این موسیقی در مقایسه با سایر سبک‌ها (تکنیک Merry-Go-Round).
ویژگیهای کلامی سبک رپ: شکستن چارچوب‌های کلی شعر و خلاقیت در سراییدن اشعار + انتقاد (گاهی با چاشنی خشونت و فحاشی) + بیان صریح و بی‌پردۀ احساسات جوان‌ها که بعدها به بازگو‌کردن تلخ واقعیت‌‌های ناشنیده از معضلات اجتماعی و اقتصادی طبقات پایین جامعه تبدیل شد.
درواقع هنرمندان این سبک تلاش کردند تمام اجزای آن را برای اعتراض به وضع حاکم و شکستن هالۀ قدسی و سنگین پیرامون آن به کار گیرند و به‌جای آن، همه را به جدی‌گرفتن مشکلات واقعی مردم، فارغ از تبلیغات پوشالی رسانه‌ها و ژست‌های رسمی، دعوت کنند. ضرب آهنگ رپ خارجی تند، نشان‌دهندۀ درددل‌های فراوان و عصبانیت از معضلات اجتماعی است. بی‌اعتنایی به ساختارهای آهنگ‌سازی و قافیه‌پردازی نیز ناشی از نارضایتی فرد از وضعیت موجود و مخالفت با مشکلاتی است که ساختارهای رسمی مدرنیسم بر جامعه تحمیل کرده است. به بیان دیگر، خواننده با همۀ توان و به‌کارگیری همۀ ابزارهایی که در اختیار دارد، هواداران خود را به شکستن تصورات نادرست از پیشرفت جامعه و توجه به واقعیت‌‌های تلخ و ناشنیده از زندگی محرومان مجبور می‌کند.
محبوبیت آهنگ رپ غمگین در جامعه ایران کمتر از دو دهه است و نسلی که این نوع موسیقی را تولید می کنند، بیشتر متولدین دهه 1370 به بعد هستند. مطالعه مضامین و ارزش‌های منعکس‌شده در این نوع موسیقی، زمینه‌ای برای درک بهتر دغدغه‌ها و ارزش‌های نسل تولیدکننده آن فراهم می‌کند. لذا در این مقاله به بررسی جهت گیری های ارزشی در آهنگ رپ ایرانی-ایرانی از طریق تحلیل محتوای کیفی پرداخته شده است. در یکی دو دهه اخیر تعداد قابل توجهی قطعه صوتی تحت عنوان اهنگ رپ فوشی در جامعه ایران تولید و منتشر شده است که از جنبه های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند. محصولات رپ از نظر روش و کیفیت ضبط و تولید، ارزش هنری، محتوای آهنگ و موارد دیگر طیف وسیعی دارند و نمی توان به همه آنها ویژگی خاصی نسبت داد. در قطعات آهنگ رپ تولید شده، صداها (دیدگاه‌های) متفاوت و بعضا متضاد زیادی شنیده می‌شود که در این مقاله با در نظر گرفتن نتایج تحقیقات شوارتز در مورد ارزش‌ها و 01 مقوله‌ای که او ارائه می‌کند، ارزشی که در اهنگ رپ فارسی ایرانی منعکس شده است. نتایج نشان می‌دهد که در میان ارزش‌هایی که شوارتز به آن اشاره می‌کند، مضامینی وجود دارد که همه آنها را در آهنگ‌های رپ ایرانی منعکس می‌کند. عناصر بسیاری در قطعات آهنگ رپ ایرانی یافت شد که از ارزش ها و شاخص های آن می توان به امنیت، هیجان، جهان وطنی، موفقیت، سنت گرایی، اعتماد به نفس، خیرخواهی، قدرت، همنوایی و لذت گرایی اشاره کرد.
بررسی گفتمان رايج موسيقي سنتي و آهنگ رپ
هنر موسیقی در همۀ سبک‌ها و شاخه‌های ایجاد‌شده زیباست. گفتن از مشکلات و معضلات می‌تواند مفید باشد. البته که شادی و نشاط هم لازمۀ زیستن است. همۀ هنرمندان دنیا در سبک‌های خود وظایف متفاوتی دارند؛ اما موسیقی رپ در یک نقطه از بقیۀ سبک‌های موسیقی متفاوت‌تر است: فرهنگ‌سازی و آگاه‌کردن مردم. در ادامه بیشتر به این موضوع می‌پردازم.
مهم‌ترین فاکتور رپ‌کن واقعی، نحوۀ تفکر و نگرش و خط فکری اوست. درواقع رپ‌کن‌های واقعی خط‌مشی‌دهنده و الگوی زمان خود هستند. اینکه در متن شعر خود یا خواندن آن متن چه تکنیک‌هایی استفاده میکنند هم مهم است؛ اما نحوۀ نگرش و جهان‌بینی آنها مهم‌تر از هر چیز دیگری است. رپ‌کن می‌تواند با موسیقی خود به طرف‌دارهای خود حس امیدواری دهد و گاه ناامیدشان کند. پس برای گوش‌کردن به موسیقی رپ باید به انتخاب رپ‌کن هم دقت کرد.
این پژوهش به منظور تحلیل محتوای موسیقی سنتی رایج و اهنگ رپ بدون فحش در ده سال اخیر در ایران انجام شد. برای تحلیل محتوای این دو نوع موسیقی ضمن شناخت موسیقی سنتی و آهنگ رپ. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوا به بررسی کمی و کیفی مضامین مورد استفاده در دو نوع موسیقی پرداخته است. بر اساس رویکرد زبان‌شناختی سوسور، بر اساس دال‌ها و مدلول‌ها و با استفاده از نمونه‌ای تصادفی از آثار محمدرضا شجریان برای موسیقی سنتی و یاسر بختیاری (یاس) برای آهنگ رپ، در ده سال اخیر بوده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد که در کنار آمدن با مقوله اجتماعی در دو نوع موسیقی سنتی و رپ تفاوت معناداری وجود دارد. در موسیقی سنتی کمتر از یک چهارم مطالب به مقوله های اجتماعی می پردازد. در آهنگ رپ اما حدود یک سوم محتوا به مقوله اجتماعی اختصاص دارد و به نظر می رسد دو نوع موسیقی سنتی و اهنگ رپ کلاسیک کمترین ارزش های اخلاقی مشترک را دارند. مقوله فرهنگ ملی در هر دو نوع موسیقی به نسبت یکسان مورد توجه قرار می گیرد. در موسیقی سنتی بیش از سایر مقوله ها (40 درصد) به مقوله گفتمان قدرت و کمترین توجه به مقوله ارزش های اخلاقی است.
نظريه سازي براي اهنگ رپ زيرزميني ايران
انواع موسیقی زیرزمینی از جمله موضوعات مهم فرهنگ جوانان کشور در سال های اخیر است. درک انتقادی از این نوع موسیقی کمک خواهد کرد تا به این پدیده اجتماعی-فرهنگی به نحو مناسب‌تری پرداخته شود. بنابراین، این پژوهش به دنبال بررسی ژانر رپ ایرانی-فارسی با تأکید بر مردانگی است. برای این منظور، اهنگ رپ شاد ایرانی در سال‌های 1380 تا 1390 مورد تحلیل قرار گرفته است. بنابراین، به جای استفاده از نظریه های موجود به عنوان یک چارچوب نظری، محققان به دنبال ایجاد یک نظریه مستقل و طبیعی از داده های میدانی هستند. بدین منظور داده های لازم از منابع مختلف با استفاده از روش نمونه گیری نظری جمع آوری شد. در جمع آوری داده ها از تکنیک های مختلفی مانند مصاحبه، مشاهده، مشاهده آنلاین و جمع آوری اسناد و متن استفاده شد. پس از این مرحله، تمامی داده ها با استفاده از سه دستورالعمل کدگذاری باز، مرکزی و انتخابی کدگذاری شدند. در نهایت 62 مفهوم و 16 مقوله از داده ها استخراج شد و اشکال چندگانه مردانگی در اهنگ رپ فارسی وحشتناک به عنوان مقوله مرکزی شناسایی شد. سپس با استفاده از مدل پارادایم، نظریه خودپایدار برآمده از داده ها در قالب داستان و مدل تصویری ارائه می شود. در نهایت با پاسخ به سؤالات هفتگانه اشتراوس و کوربین در مورد تجربه تحقیق، پژوهش مورد ارزیابی قرار می گیرد.
اگرچه در چند سال گذشته مطالعاتی در مورد روند موسیقی جوانان ایرانی انجام شده است، اما موسیقی زیرزمینی کمتر مورد مطالعه قرار گرفته است. این مقاله به بررسی مضامین پنهان در شعر موسیقی زیرزمینی می پردازد. در این راستا، 11 شعر از این اشعار که در زمان نگارش از محبوبیت بیشتری برخوردار بودند، انتخاب و مفاهیم و مضامین جامعه شناختی آن ها با استفاده از روش تحلیل محتوای کمی و کیفی شناسایی شد. یافته‌های به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که اشعار موسیقی زیرزمینی و آهنگ رپ اصلی شاد نسبت به شرایط فرهنگی-اجتماعی جامعه ایران سوگیری انتقادی دارند و ظرفیت ارتباط با موضوعات مطرح شده در صحنه عمومی را دارند.
آهنگ رپ و موسيقي زيرزميني در ايران
در سال های اخیر شاهد رشد انفجاری گروه های آهنگ رپ زیرزمینی در ایران و رپ برای رقص بوده ایم. این گروه ها از یک سو باعث نگرانی والدین شدند و از سوی دیگر مسئولان فرهنگی کشور را به مبارزه واداشتند. سن کم، محتوای صریح و انتقادی و گاه متناقض با ارزش ها و قوانین اخلاقی جامعه، دسترسی به فناوری های نوین تولید و انتشار از جمله اینترنت و تولیدات موسیقی این گروه ها به زودی این موسیقی را به دانلود گلچین رپ قدیمی تبدیل خواهد کرد. زبان نسل جوان یکی از عناصر فرهنگ جوانان در ایران شده است. با این حال، مفهوم «زیرزمینی بودن» در میان این گروه ها کمی با مفهوم جهانی متفاوت است. زیرا سازندگان این موسیقی از یک سو به دلیل مخالفت با ارزش های فرهنگی و موسیقایی حاکم به زیرزمینی بودن گرایش دارند و از سوی دیگر برای دستیابی به مخاطبان بیشتر به «ترند» بودن گرایش دارند. مقاله حاضر به دنبال بررسی پدیده رشد گروه های موسیقی زیرزمینی در ایران به عنوان پدیده ای جهانی- محلی و تبیین تعامل جوانان ایرانی با آن است. پس از بررسی شرایط اجتماعی شکل گیری و رشد گروه های موسیقی زیرزمینی در ایران، این مقاله به گروه های راک و دانلود آهنگ رپ فحش دار می پردازد که شهرت بیشتری نسبت به سایر گروه های زیرزمینی به دست آورده اند.
بررسی پيام هاي مستتر در اهنگ رپ اجتماعي فارسي
این مقاله حاصل چهل روز تلاش مداوم، جست‌وجو در گوگل از سال ۲۰۰۱ تا امروز، خواندن و دیدن مصاحبه‌های مختلف و گپ و گفت‌وگو با آدم‌های مختلف است و با هدف آگاهی‌بخشی و ثبت تاریخ ارزشمند رپ فارسی تهیه و منتشر شده است.
با تشکر از محمدجواد شجاعی (جیم)، مهرداد کلهری، پدرام، عرفان کاظمی، علی حبیبی، دکتر فلانی، ویتو و رسانۀ آلترویو برای کمک‌هایشان به‌منظور کامل‌کردن این محتوا.
نکتۀ اول: سعی من بر این است که این بلاگ‌پست را همیشه به‌روز نگه دارم. اگر جایی از آن به ویرایش یا اضافه‌کردن نیاز دارد، لطفاً به من بگویید.
نکتۀ دوم: حجم زیادی از این اطلاعات از خاطرات و مصاحبه‌های خود افراد در سایت‌ها و بلاگ‌ها جمع‌آوری شده است. اگر جایی از متن به ویرایش یا اضافه‌کردن اطلاعات نیاز داشت، باز هم لطفاً به من بگویید.
نکتۀ سوم: به‌دلیل دردسترس‌نبودن صفحات مجازی، یک سری از اسامی این بلاگ‌پست به صفحه‌های مجازی مانند سایت شخصی، اینستاگرام، توییتر و… ارجاع داده نشده است. اگه شما از صفحهٔ مجازی اسامی‌ای که ارجاع داده نشده‌اند اطلاعی دارید، ممنون می‌شوم در دیدگاه‌های همین پست به من اطلاع بدهید.
در متن هنر معاصر جهان، موسیقی جایگاه بسیار پیچیده و مهمی دارد. از اواخر قرن بیستم، جوانان مواضع و درگیری های بسیاری را از طریق موسیقی بیان کرده اند. و از این رو موسیقی بستری شد برای درگیری نیروهای مختلف اجتماعی که هر کدام گفتمان خاص خود را داشتند، ریمیکس تند رپ که از ویژگی های ذکر شده مستثنی نیست، یکی از بسترهای توانمندسازی جوانان ایرانی به شمار می رود. در یک رابطه افقی به چالش با فرهنگ حاکم بر جامعه و ساختارهای محدودکننده آن می پردازد و به عبارتی نشانه بارز رشد فردیت در جامعه کنونی ایران است.در این مقاله ضمن بررسی ویژگی های اهنگ رپ تند اجتماعی ایرانی به این نکته پرداخته می شود که علیرغم اینکه آهنگ رپ به عنوان یک پدیده وارداتی و غیرعادی نشان داده می شود، این مطالعه نشان می دهد که این ژانر موسیقی رنگی کاملا بومی دارد و مضامین آن بازتابی از مشکلات و معضلات اجتماعی، فرهنگی و سیاسی است.
روايت هاي مردانگي در موسيقي رپ و چالش مردانگي هژمونيک
برخی ادعا کرده‌‌اند ریشۀ موسیقی رپ به جامائیکا در دهۀ ۱۹۶۰ برمی‌گردد. زمانی که خوانندگان در مراکز تفریحی به جای صحبت‌‌‌کردن در میان پخش دو موسیقی، ترجیح دادند در حین پخش آن صحبت کنند. برخی حتی به دورههای گذشته در دو سه قرن پیش اشاره میکنند که بردگان در محافل رقص و آواز خود چیزی شبیه به رپ می‌خواندند. اما به‌هر‌حال موسیقی رپ ابتدا در آمریکا و در دهۀ ۱۹۷۰ به جهان معرفی شد؛ یعنی زمانی که خوانندگان آفریقایی‌آمریکایی به‌دلیل مشکلات مالی توان شرکت در دورههای آموزشی یا تأسیس و استفاده از استودیوهای مجهز برای ضبط ترانۀ خود را نداشتند. این سیاه‌پوستان که از تبعیض و فقر خسته شده بودند، محتوای اعتراضی و عدالت‌خواهانه را در ترانه‌‌های بی‌‌نظم خود می‌‌گنجاندند.
این پژوهش به موضوع «مردانگی» در آهنگ رپ ایرانی-فارسی توجه می کند و از این رو در حوزه میان رشته ای «مذکر شناسی» قرار می گیرد. در مطالعات مردان از «مردانگی» صحبت می‌شود که در زمان‌ها و مکان‌های مختلف متفاوت است و از این منظر دانلود اهنگ های رپ فاز بالا غیر مجاز را می‌توان یک سازه اجتماعی تلقی کرد. از میان نظریات موجود در حوزه مطالعات مردان، نظریه «مردانگی هژمونیک» مورد توجه قرار گرفته است تا ارتباط و اثربخشی آن برای تحلیل مسائل جنسیتی در ایران ارزیابی شود. برای روش تحقیق از مدل تحلیل بازیگر گریماس و دانلود صد آهنگ برتر رپ فارسی که مدل تحلیل روایی است استفاده شده است. بر این اساس، 14 روایت مردانگی از اهنگ شاد رپ ایرانی-فارسی استخراج شده و روابط بازیگران این حوزه مطالعاتی با یکدیگر تحلیل می شود. تقابل روایت و ضد روایت و قرار گرفتن مردان در نقش راوی و بازیگران اصلی و فرعی در هر یک مورد بحث قرار گرفته است. این 14 روایت از مردانگی در رپ ایرانی-فارسی در دو فضای مردانگی هژمونیک و مردانگی جایگزین بر اساس نسبت آنها با شرایط اجتماعی ایران قرار می گیرد.
هرچند بهترین دیس لاو های رپ فارسی در آمریکا هنوز هم لحن تلخ و اعتراضی خود را حفظ کرده است، دیگر دربارۀ مباحثی که در آغاز تولد خود به آنها می‌پرداخت سخنی به میان نمی‌آورد یا حداقل به‌ندرت دربارۀ آنها سخن می‌گوید. گویا آرزوی دکتر مارتین لوتر کینگ (Martin Luther King)، رهبر جنبش حقوق مدنی آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار، درخصوص برابری حقوق سیاهان و سفید‌پوست‌ها، لااقل دربارۀ رپ‌کُن‌ها در حد بسیاری به تحقق پیوسته است؛ چون محور اصلی موسیقی رپ در آمریکای حال حاضر را گنگستا رپ (Gangsta Rap) و تا حدود زیادی ترپ (Trap) تشکیل می‌دهد. به عبارت ساده‌تر، امروزه مباحث اصلی این موسیقی را رجزخانی و بیان مشکلات اجتماعی نظیر فقر، بی‌کاری و… تشکیل می‌دهد. گفتنی است که سبک‌های گنگستا و ترپ تمرکز چندانی روی بیان مشکلات اجتماعی ندارند.
دانلود آهنگ جدید خوانندگان زن ایرانی رپ با همۀ این مفاهیم و حرکت‌ها پیوند خورد و از دایرۀ محدود سیاه‌پوستان آمریکایی، به هر جایی که جوانانی معترض به وضعیت حاکم در جامعه یا حکومت وجود داشتند، کشیده شد. ابتدا سفیدپوستان به‌عنوان آهنگ‌ساز و تنطیم‌‌کننده در کنار خوانندگان سیاه‌پوست ترانه ساختند؛ اما به‌تدریج رپ‌خوان‌‌های سفیدپوست هم فراوان شدند.
آموزش سئو